Yapılan çalışmalar, çocuğun nasıl ve ne zaman konuşmayı öğrendiği konusunda, aile desteğinin oldukça önemli etkisi olduğunu göstermektedir. Ancak, konuşmanın kazanılmasında aile kadar genetik faktörler, çocuğun fiziksel sağlığı ve gelişimi ve içinde yaşanılan fiziksel ortamda etkili faktörler olarak göze çarpmaktadır.

Dili kullanmayı öğrenmek, kademeli olarak gelişen bir süreçtir. Bebek, ilk olarak çevresinde konuşulanları dinlemekten hoşlanır. Daha sonra ise, bu konuşma seslerini tekrarlamaya başlar. İlk sözcükler, genellikle bebek için önemli olan “anne”, “baba” ya da günlük hayatta sık kullanılan “mama” gibi kelimelerdir. Başlangıçta, çocuklar bu sözcükleri, tutarsız olarak da kullanabilirler. Daha sonra, bu sözcüklerle basit cümleler kurulmaya ve en son olarak da uzun cümlelere geçeceklerdir.

Ancak, unutulmaması gereken önemli bir konu her çocuğun dil gelişiminin aynı olmayacağıdır. Aynı ailedeki çocukların bile konuşmayı öğrenme süreçleri birbirinden farklılık gösterebilir. Özellikle, kız çocuklarının konuşmayı erkek çocuklarına göre daha erken kazandıkları bilinene bir gerçektir. Burada önemli olan ve dikkat edilmesi gereken konu, çocuğun dili kazanırken tutarlı bir gelişim izlemesidir.

Çocuklarda artikülasyon problemleri

Dil, çene, dişler, dudaklar ve damak akciğerlerden gelen havayı şekillendirerek konuşma seslerini üretirler. Konuşma sırasında kullandığımız tüm ses, hece ve sözcükler bu şekilde oluşur. Artikülasyon adını verdiğimiz bu beceri, çocuğun gelişimine paralel olarak gelişir. Bu sebeple çocuklar, belli dönemlerde belirli sesleri doğru olarak üretebilmeyi başarırlar. Bu gelişme, çocuğun sesleri doğru olarak işitmesi ve algılaması ile yakından ilgilidir. Her çocuğun gelişimi aynı olmamakla birlikte,

30-36 ay arasında: p, b, m, c, d
36-54 ay arasında: n, y, t, k, g
54-66 ay arasında: f, v, y, ı
66-78 ay arasında: r, s, z, ç, ş, j
sesleri doğru söylenmeye başlanır.

Dil ve konuşma problemleri ne tipte olabilir?

Dil ve konuşma problemleri pek çok değişik biçimde ortaya çıkabilir ve aynı anda birkaç tanesi birlikte gözlenebilir. Örneğin; geç konuşmuş bir çocuğun, aynı zamanda artikülasyon problemleri yaşaması, gibi.

Çocuklarda sıklıkla gözlene konuşma problemleri aşağıda belirtilmiştir:

•Dili anlamaya ilişkin problemler
•Dili ifade etmeye ilişkin problemler
•Uygun iletişim kurabilme yeteneğinde problemler
•Artikülasyon problemleri
•Akıcılık problemi
•Nörojenik kökenli (yapısal) problemler

Çocuğunuzda bu problemlerden biri ya da bir kaçı gözlemleniyorsa, özellikle de çocuğunuz seslere tepki vermiyorsa, siz ve diğer aile üyeleri çocuğunuz ne dediğini anlamıyorsanız, ailede de geç konuşma ve konuşma problemi öyküsü var ise ve siz de dil gelişimi ve konuşmasının yaşıtlarından belirgin olarak geri olduğunu düşünüyorsanız, bir konuşma terapistinden yardım almanız faydalı olacaktır.

Çocuğun Konuşma Gelişimini Hızlandırmak için:

•Çocuk ile ilgilenin ve ona sevildiğini hissettirin
•Çocuk ile yaşı ne olursa olsun sık sık konuşmaya çalışın.
•Yaşına uygun şekilde onunla oyun oynayın.
•Çocuğunuzla aktif olarak vakit geçirin
•Dengeli ve çeşitli beslenmesini sağlayın.
•Yaşıtlarıyla oyun oynamasına imkan verin.
•Başka insanlarla iletim kurmasını sağlayın.
•Çocuğunuza hikaye ve masal anlatın.
•Çocuğunuzun konuşma ve sesli mesajlarına tepki verin.
•Bir nesneyi eline aldığında, onunla ilgili ona bir şeyler anlatın.
•Televizyon karşısında çok uzun süre kalmasına engel olun.
•İşaretle anlattığı istekleri için, onu konuşmaya yönlendirin, isteklerini anlatmasını sağlayın.
•Kendine güvenini arttırmaya çalışın.
•Sık sık sosyal ortamlarda bulunmasını sağlayın.
•Yaşına uygun bir eğitim almasını sağlayın.
•Yaşına uygun olarak onun hikaye ve masal anlatmaya teşvik edin.
•Konuşma zorluklarını gördüğünüzde, onun dikkatini konuşmada zorlandığı noktalara çekmeyin.
•Çocuğun yanlış ürettiği sesleri düzeltmesi için ısrar etmeyin, sadece doğru sesi üreterek ona model olun.
•Yanlışı düzeltmek için çocuğa evde baskıcı uyarılarda bulunmayın.